Zobacz Śląsk! - zobacz.slask.pl - Górny, Dolny, České Slezsko, Katowice, Opole, Wrocław, Opava, Bytom, Chorzów, Gliwice, Jastrzębie Zdrój, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pszczyna, Racibórz, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Tychy, Wodzisław Śląski, Zabrze, Żory, Bieruń, Bojszowy, Chełm Śląski, Czechwice-Dziedzice, Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Gierałtowice, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Gorzyce, Imielin, Jankowice Rybnickie, Jejkowice, Kalety, Knurów, Kobiór, Kornowac, Krupski Młyn, Krzanowice, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Lędziny, Lubomia, Lyski, Łaziska Górne, Marklowice, Miasteczko Śląskie, Miedźna, Mszana, Nędza, Ornontowice, Orzesze, Ożarowice, Pawłowice, Pietrowice Wielkie, Pilchowice, Pszów, Pyskowice, Radlin, Radzionków, Rudnik, Rudziniec, Rydułtowy, Sośnicowice, Suszec, Świerklaniec, Świerklany, Toszek, Tworóg, Wielowieś, Wyry, Zbrosławice

zobacz.slask.pl
ŚLĄSKI SERWIS INTERNETOWY

2008 listopad

przegląd wiadomości ze Śląska
zobacz ostatnie

Naprawdę śląskie Muzeum Śląskie

Gazeta Wyborcza, Przemysław Jedlecki, 2008.11.09, Muzeum Śląskie chce być naprawdę śląskie

W nowym Muzeum Śląskim będzie stała wystawa poświęcona historii i tradycji regionu. Opisy będą także w mowie śląskiej. - Jeśli ekspozycja ma być wiarygodna, to nie może zabraknąć również języka mówionego, którym posługują się mieszkańcy - mówi dyrektor muzeum Leszek Jodliński.

Budowa nowej siedziby muzeum, na terenie dawnej kopalni Katowice rozpocznie się dopiero w 2010. Choć potrwa dwa lata, pracownicy już dziś planują, jak wykorzystają nowy gmach. Kiedy okazało się, że w Muzeum Śląskim nigdy nie było stałej wystawy o Śląsku, jego szef Leszek Jodliński zdecydował, że taka wystawa być musi. - Chodzi przecież o tworzenie tożsamości regionu. Musimy pokazać Śląsk jako miejsce na mapie Europy - mówi Jodliński.

Dyrektor chce, by opisy na tej wystawie były także w mowie śląskiej. - To niematerialne dziedzictwo, których muzea muszą również strzec. Opisy w mowie śląskiej zwiększą szansę na jej przetrwanie w przyszłości. Będzie to też pewna nobilitacja języka mówionego, którym posługuje się wielu mieszkańców regionu - wyjaśnia Jodliński.

To nie koniec nietypowych pomysłów na Muzeum Śląskie. W miejscu gdzie zostanie wybudowane, nie zabraknie zieleni. Jodliński nie chce wyłącznie roślin, które można kupić w każdym dobrze wyposażonym sklepie ogrodniczym, czy znaleźć w branżowych katalogach. Woli by teren muzeum upiększały również rzadkie i zagrożone wyginięciem rośliny z Górnego Śląska. (...)

O Biesie Wańku po śląsku, polsku i niemiecku

Gazeta Wyborcza, Przemysław Jedlecki, 2008-11-03

Nauczyciel z Górek Śląskich postanowił, że przy wjeździe do wsi stanie tablica z legendą o powstaniu tego miejsca. Zapisano ją po polsku, niemiecku i śląsku. To pierwsza taka tablica w regionie.

Bardzo downo tymu, niyjaki Miyszko, kery był piyrszym ksiyńciym śląskim, postawiył wielko warownia nad brzegym Odry i dali ji na miano Racibórz. Było to nojprzod pora drzewiannych chałup ogrodzonych płotym ze zaszpicowanych kołow, przed kerym wykopali glymboki przikopy i napuscili do nich wody ze rzyki - tak rozpoczyna się legenda o powstaniu Górek Śląskich, którą napisał Henryk Postawka, mieszkaniec wsi i nauczyciel w rybnickim Gimnazjum nr 4 oraz sekretarz Towarzystwa Piastowania Mowy Śląskiej Danga. Z polskiego na śląski opowieść przetłumaczył Bogdan Dzierżawa, laureat pierwszego konkursu Po naszemu, czyli po śląsku z 1993 roku.

Dzięki staraniom Postawki tablica z tekstem legendy stanęła niedawno przy wjeździe do Górek Śląskich. Oprócz wersji śląskiej, legendę spisano jeszcze po polsku i niemiecku.

- Dla prestiżu śląskiej mowy ważne jest, żeby wyszła z domów na ulice i place wsi i miast. Takie tablice pomogą uświadomić młodym Ślązakom, że język naszych dziadków to nie jakaś ułomna i gorsza odmiana języka polskiego o ograniczonej funkcjonalności - wyjaśnia swoje intencje Postawka.

Przyznaje, że zainteresowanie historią swojego heimatu zawdzięcza nieżyjącemu już Zygfydowi Weinerowi, który prowadził kronikę miejscowości w języku polskim i niemieckim. - Zacząłem szukać informacji o Górkach Śląskich, ale jak chce się rozmawiać z ludźmi stąd, to trzeba mówić po śląsku. Odwiedzałem więc mieszkańców i z kawałków ich opowieści ułożyłem legendę o Wańku, rycerzu który założył wieś - dodaje Postawka.

Według legendy Waniek, właściciel Bożej Góry (tak zwano jeszcze wtedy wieś) z rycerza stał się pospolitym rozbójnikiem, który napadał na kupców. Nazywano go Jastrzębiem lub Biesem. W końcu jego eskapady przerwał książę raciborski, który zorganizował wyprawę przeciw rzezimieszkowi. Wańka zabito, a w Górkach osiedlili się nowi mieszkańcy.

Tablica z legendą w trzech wersjach kosztowała 3 tys. zł. Sfinansował ją Urząd Gminy w Nędzy.

Anna Iskała, wójt Nędzy jest dumna z tablicy i jej pomysłodawcy. - Jestem Ślązaczką i język śląski jest mi bardzo bliski. Musimy się nim chwalić. Nie mam też żadnych uprzedzeń narodowościowych i gdyby na tablicy było więcej miejsca, to legenda byłaby też po angielsku. W końcu jesteśmy w Europie - mówi Iskała. (...)